Computer ကိုအေျခခံေလ့လာသူမ်ားအတြက္

           ကြန္ပ်ဴတာကို စတင္ေလ့လာသူမ်ား အတြက္အသံုးတည့္မယ္ထင္လို႕ တင္ျပလုိက္ပါတယ္...........

Alternate key
          ကြန္ပ်ဴတာ ကီးဘုတ္မ်ား ေပၚတြင္ ေတြ႕ရတတ္သည့္ ခလုပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ယင္းကို အျခားခလုပ္မ်ား
ႏွင့္တြဲသံုးေလ့ရိွသည္။ ယင္းခလုပ္ကို ႏိွပ္ထားျပီး အျခားခလုပ္မ်ား ႏိွပ္ျခင္း၊ ညႊန္ၾကားခိုင္းေစခ်က္မ်ား ရိုက္
သြင္းျခင္း ျပဳရသည္။ ထိုခလုပ္ကို တစ္ခါတစ္ရံ Alt ခလုပ္အျဖစ္ ေဖာ္ျပထားတတ္သည္။

Backspace
          (cursor) ကိုေနာက္သို႕ေရႊ႕ယူသည္ကို backspace လုပ္သည္ဟု ေခၚသည္။ ကီးဘုတ္တစ္ခုေပၚ
တြင္ backspace key ႏွစ္ခုရိွသည္။ တစ္ခုသည္ မွ်ားျပကီး (arrow keys) ေလးခု အုပ္စုတြင္ ရိွသည္။
ယင္းက cursor ကို အျခားမည္သည့္အရာကိုမွ် အေျပာင္းအလဲမျဖစ္ေစဘဲ ေရႊ႕ေပးသည္။ ေနာက္ကီးတစ္
ခုကမူ cursor ကေနာက္ေရႊ႕ေပးသည့္ စာလံုးကို delete လုပ္ေပးမည္ျဖစ္၏။

BIOS
          Basic Input Output System အတြက္အတိုေကာက္ အသံထြက္ စာလံုး acronym ျဖစ္သည္။
(BIOS သည္ ကြန္ပ်ဴတာကို အလုပ္ဘယ္လိုလုပ္ရမည္ကို) ေစခိုင္းေသာ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ား တစ္ခုျဖစ္
သည္။ BIOS သည္ operating system ၏ အစ္ိတ္အပိုင္း ျဖစ္သည္။

Bit
          သိုေလွာင္မႈ သို႕မဟုတ္ မွတ္ဥာဏ္ (memory) ၏ အငယ္ဆံုးယူနစ္ကိုဆိုလိုသည္။ Bit တစ္ခုသည္
ဂဏန္း (digit) တစ္လံုးျဖစ္ျပီး ယင္းသည္  0 (သုည) တစ္လံုးေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၁ (တစ္) တစ္လံုးေသာ္
လည္းေကာင္း ျဖစ္နိုင္သည္။ ဤဂဏန္းႏွစ္လံုးကိုပင္ binary code တြင္ အသံုးျပဳ၏။ Bit သည္ Binary
digit အတြက္အတိုေကာက္ျဖစ္သည္။

Boot
          Boot လုပ္သည္ဆိုျခင္းမွာ ကြန္ပ်ဴတာတစ္လံုးကို စဖြင့္သည္ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ကြန္ပ်ဴတာကို
လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပး၍ စဖြင့္လုိက္သည့္အခါ ပရိုဂရမ္ တစ္ခုသည္ အလိုအေလ်ာက္စတင္လုပ္ေဆာင္
ေတာ့သည္။ ပရိုဂရမ္သည္ operating system ကိုထည့္သြင္းထားျခင္းေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာက္ုိ အသံုးျပဳရန္
အဆင္သင့္ျဖစ္သြားျခင္း ျဖစ္သည္။

Byte
          ကြန္ပ်ဴတာမွတ္ဥာဏ္ ( memory ) ကိုတိုင္းတာေသာ ယူနစ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ byte တစ္ခုကို သာ
မန္အားျဖင့္ bits ရွစ္ခုျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းဖန္တီးထားသည္။ ကြန္ပ်ဴတာထဲ၀င္လာေသာ စာလံုးတိုင္း၊ သေကၤတ
တိုင္းသည္ မွတ္ဥာဏ္ျဖင့္ byte တစ္ခုကို ရယူအသံုးျပဳသည္။

Caps Lock
          ကြန္ပ်ဴတာတစ္လံုး၏ ကီးဘုတ္ ေပၚမွ ခလုတ္(key) တစ္ခုျဖစ္သည္။ယင္းကို ႏိွပ္လိုက္လွ်င္ ရိုက္
ထားေသာစာလံုးမ်ား အားလံုးသည္ အၾကီးစာလံုးမ်ား (capitals or upper case) ျဖစ္သြားမည္ျဖစ္သည္။
ယင္းကို ေနာက္တစ္ၾကိမ္ထပ္ႏိွပ္လွ်င္ ကီးဘုတ္သည္ မူလ အတိုင္းျပန္ျဖစ္သြားသည္။ Caps Lock ခလုတ္
သည္ toggle switch တစ္ခု ျဖစ္သည္။

Control key
          ကြန္ပ်ဴတာ ကီးဘုတ္ တစ္ခုေပၚမွ ခလုပ္တစ္ခုျဖစ္၏။ ဤခလုပ္ကို ကြန္ပ်ဴတာသို႕ အမိန္႕
(commands) မ်ားေပးရန္၊သို႕မဟုတ္ ျမင္ကြင္းေဖာ္ယူနစ္ေပၚ၌ အထူးအကၡရာ သေကၤတမ်ား ထုတ္လုပ္
ရန္ အျခားခလုပ္မ်ားႏွင့္ တြဲလ်က္အသံုးျပဳရသည္။

Crash
          Hardware သို႕မဟုတ္ Software အတြင္း အျပစ္တစ္ခုခုေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာ အလုပ္ရပ္ဆိုင္းသည့္
အခါမ်ိဳး ၌ crash ျဖစ္ေပၚျခင္းျဖစ္၏။ တခါတရံ ကြန္ပ်ဴတာကို ပိတ္ပစ္ျပီး ျပန္ဖြင့္ (booting) သည့္အခါ ဤ
ျပႆနာကို ေျဖရွင္းလုိက္နိုင္တတ္၏။ crash တစ္ခုသည္ ကြန္ပ်ဴတာ၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုခုကို ျပဳျပင္ေပး
ရမည္ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ Head crash တစ္ခုကမူ read-write heads တြင္ျပႆနာတစ္ခု ရိွေနသည့္
အဓိပၸါယ္ျဖစ္၏။

disable
          ကိရိယာတစ္္ခု ရပ္ဆိုင္းသြားသည္။ သို႕မဟုတ္ ေဆာ့ဖ္၀ဲလုပ္ေဆာင္ခ်က္ software procedure
အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈကို ဟန္႕တားထားသည္။

DOS
          Disk Operating System အတြက္ အတိုေကာက္စာလံုးျဖစ္၏။ ကြန္ပ်ဴတာကို ဖြင့္လိုက္တိုင္း
ကြန္ပ်ဴတာထဲ သို႕ ထည့္သြင္း (loaded) ေပးသည့္ system software ျဖစ္၏။

Edit
          Edit လုပ္သည္ ဆိုသည္မွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ရန္အတြက္ ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ျခင္း
ျဖစ္သည္။ အကၡရာမ်ားကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရုပ္ပံုမ်ားကိုေသာ္လည္းေကာင္း edit လုပ္နိုင္သည္။

Enable
          Enable လုပ္သည္ဆိုသည္မွာ hardware တစ္ခုသို႕မဟုတ္ program တစ္ခုကို set up ျဖစ္ရန္
ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႕မွသာ ယင္းသည္ အလုပ္လုပ္နိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

End key
          Computer ၏ keyboard မ်ားတြင္ ေတြ႕နိုင္ေသာ key တစ္ခုျဖစ္သည္။ end key ကိုႏိွပ္ျခငးျဖင့္
cursor သည္မ်ားေသာအားျဖင့္စာေၾကာင္းတစ္ခု သို႕မဟုတ္ စာမ်က္နွာတစ္ခု သို႕မဟုတ္ file တစ္ခု၏
အဆံုးသို႕ ေရာက္သြားသည္။ အျခားကိစၥရပ္မ်ားအတြက္လည္း ယင္းကို program ေရးဆြဲနိုင္သည္။

Enter key
          Computer keyboard ေပၚရိွ key တစ္ခုျဖစ္သည္။ ယင္း key ကို ညႊန္ၾကားခ်က္တစ္ခုျပီးဆံုး
ေၾကာင္းႏွင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အသင့္ျဖစ္ေၾကာင္း ညႊန္ျပရန္ အသံုးျပဳသည္။ မ်ားစြာေသာ wordprocessing
program မ်ားတြင္ enter key စသည္ hard return တစ္ခုကို ေဆာင္ရြက္သည္။ စာေၾကာင္းသစ္တစ္
ေၾကာင္း သို႕မဟုတ္ စာပိုဒ္သစ္ တစ္ခုကို စတင္ရန္ ေဖာ္ျပသည္။

Escape key
          Computer keyboard ေပၚရိွ key တစ္ခုျဖစ္သည္။ ယင္းကို escape ညႊန္ၾကားခ်က္ေပးရန္အတြက္
အသံုးျပဳသည္။ escape key ကိုမ်ားေသာအားျဖင့္ ‘‘Esc’’ ဟု အတိုေကာက္ ေရးသားသည္။ ယင္းသည္
keyboard ၏ အေပၚဖက္ function keys မ်ားနွင့္နီးကပ္စြာ ရိွေလ့ရိွသည္။

Function Key
          Computer keyboard ေပၚရိွ key မ်ားအနက္မွ တစ္ခုျဖစ္သည္။ ယင္း key တစ္ခုခ်င္းစီကို F ႏွင့္
နံပါတ္တစ္ခုတြဲ၍ ေဖာ္ျပထားသည္။ Function key တစ္ခုကို ႏိွပ္ျခင္းျဖင့္ အသံုးျပဳေနေသာ software အ
ေပၚ မူတည္၍ ကြဲျပားျခားနားေသာ အလုပ္ သို႕မဟုတ္ function မ်ားကို လုပ္ေဆာင္လိမ့္မည္။
function key မ်ားကိုလည္း program အျဖစ္ေရးဆြဲနိုင္သည္။ function key မ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္
keyboard ၏အေပၚဘက္ (သို႕မဟုတ္) ေအာက္ဘက္တြင္ ရိွသည္။

Gateway
          gateway သည္ device တစ္ခုျဖစ္သည္။ network တစ္ခုအတြင္း ရိွ computer မ်ားကို အျခား
network တစ္ခုအတြင္းရိွ computer မ်ားႏွင့္ အလုပ္လုပ္ေစသည္။

Gigabyte
          Gigabyte သည္ ကြန္ပ်ဴတာ၏ မွတ္ဥာဏ္ memory ကိုတိုင္းတာသည့္ ယူနစ္တစ္ခုျဖစ္သည္။တစ္
 gigabyte ကို byte သန္းတစ္ေထာင္အျဖစ္ သတ္မွတ္သည္။ ကြန္ပ်ဴတာမ်ားသည္ binary သေကၤတကို
အသံုးျပဳသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ တစ္ gigabyte တြင္ 1,073,741,824 byte ရိွသည္။

Hardware
          Hardware သည္ computer ၏ ပစၥည္းကိရိယာျဖစ္သည္။ ယင္းတြင္ ကြန္ပ်ဴတာတစ္ခု ျဖစ္လာ
ရန္ အသံုးျပဳေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအားလံုး ပါ၀င္သည္။ ယင္းတြင္ cables မ်ား၊ connector မ်ားႏွင့္ကြန္
ပ်ဴတာ peripheral မ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။ မ်ားစြာေသာ ကြန္ပ်ဴတာ စနစ္ (system) မ်ားသည္ hardware
ျဖစ္ျပီး program မ်ားသည္ software ျဖစ္သည္။

Hard disk
          hard disk သည္ အ၀ိုင္းပံု မာေက်ာေသာ disk သို႕မဟုတ္ disk မ်ားကို ေခၚသည္။ disk တစ္မ်ိဳး
ထက္ပို၍ ရိွေသာအခါ ယင္းတစ္မ်ိဳးခ်င္းစီကို platter ဟုေခၚသည္။ disk မ်ားကို သံလိုက္ဓါတ္ သြင္းထား
ေသာ ပစၥည္းတစ္ခုျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားျပီး ေသတၱာတစ္ခုအတြင္း ၌ ထည့္သြင္းထားသည္။ Hard disk သည္
မ်ားစြာေသာ ကြန္ပ်ဴတာမ်ားတြင္ အသံုးျပဳေသာ memory device မ်ားျဖစ္သည္။

Home key
          home key သည္ ကြန္ပ်ဴတာ keyboard ေပၚရိွ key တစ္ခုျဖစ္သည္။ home key ကုိႏိွပ္ျခင္းျဖင့္ cursor သည္ လိုင္းတစ္လိုင္း၏ အစ၊ စာမ်က္ႏွာတစ္ခု၏ ထိပ္သို႕လည္းေကာင္း file ၏ ထိပ္ပိုင္းသို႕လည္း
ေကာင္း ေရြ႕လ်ားသည္။ home key ကို တစ္ခါတစ္ရံတြင္ အျခား key မ်ားႏွင့္လည္း တြဲဖက္အသံုးျပဳသည္။

Insert key
         Insert ျပဳလုပ္သည္ဆိုသည္မွာ အျခားအရာ ၂ ခုၾကားသို႕ တစ္စံုတစ္ရာကို ထည့္သြင္းျခင္းျဖစ္သည္။
ဥပမာအားျဖင့္ လိုင္းအလြတ္တစ္ခုကို စာေၾကာင္း ၂ ေၾကာင္းၾကားသို႕ ထည့္သြင္းနိုင္သည္။

Keyboard
          keyboard သည္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ရိုက္သြင္းရန္အတြက္ အသံုးျပဳေသာ input device
တစ္ခုျဖစ္သည္။ထို input device တြင္အကၡရာ စာလုံးမ်ား၊ ဂဏန္းမ်ား၊ သေကၤတမ်ား ( symbols ) ႏွင့္
ဖန္သားျပင္တစ္ေလွ်ာက္  cursor ကိုေရြ႕လ်ားေပးနိုင္သည့္ key မ်ား ပါရိွသည္။ ကြန္ပ်ဴတာမ်ားစြာတြင္
function keys မ်ားပါရိွသည္။key တစ္ခုကို ရိုက္ႏိွပ္ကာ ကြန္ပ်ဴတာသို႕ singnal   တစ္ခုကိုေပးပို႕
( send ) သည္။ signal ကို disk တြင္ store လုပ္ထားနိုင္သည္။ screen ေပၚတြင္ display လုပ္နိုင္ျပီး
ပရင္တာကို ေပးပို႕နုိင္သည္။

Kilobyte
          kilobyte သည္ computer ၏မွတ္ဥာဏ္ ( memory ) ကို တိုင္းတာေသာ unit တစ္ခုျဖစ္သည္။
တစ္ kilobyte ကို byte တစ္ေထာင္ ကိုယ္စားအသံုးျပဳသည္။ computer မ်ားသည္ binary code ႏွစ္လီ
စနစ္ သေကၤတ ကို အသံုးျပဳေသာေၾကာင့္ တစ္ kilobyte သည္ 1.204 bytes ရိွသည္။

Megabyte
          Megabyte သည္ computer ၏ memory ကို တိုင္းတာသည့္ unit ျဖစ္သည္။ One megabyte
သည္ byte တစ္သန္းရိွသည္။ binary code တြင္ တစ္သန္းသည္ 1,048,576 byte ရိွသည္။

Mouse
          Mouse သည္ computer အခ်ိဳ႕တြင္ အသံုးျပဳသည့္ ကိရိယာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ယင္းသည္ ပလပ္စ
တစ္ ေသတၱာငယ္တစ္ခုျဖစ္ျပီး ထိပ္တြင္ ခလုပ္မ်ားပါရိွ၍ ေအာက္ဘက္တြင္ အလံုးတစ္လံုးရိွသည္။ အလံုး
ကို မ်က္ႏွာျပင္တစ္ခုေပၚတြင္ေရြ႕လ်ားေသာ အခါအလံုးသည္ လိမ့္သြားျပီး အမွတ္ သေကၤတတစ္ခုသည္
visual display unit ေပၚတြင္ေပၚသည္။ mouse ေပၚရိွ ခလုပ္မ်ားကို ဖိေပးျခင္းျဖင့္ computer သို႕ညြန္
ၾကားခ်က္မ်ား ေပးသည္။

Motherboard
          ကြန္ပ်ဴတာငယ္တစ္ခုတြင္ရိွေသာ ပင္မ printed circuit board ျဖစ္ပါသည္။ central processing unit ႏွင့္ RAM တို႕ကိုတပ္ဆင္ထားျပီး အမ်ားအားျဖင့္ ထပ္မံတိုးခ်ဲ႕ တပ္ဆင္နိုင္ေသာ အေပါက္ slot မ်ား
ပါရိွပါသည္။

NUM lock key
          numeric lock ျဖစ္သည္။ ကြန္ပ်ဴတာ ကီးဘုတ္တြင္ ရိွေသာ key ျဖစ္သည္။ input ကို ဂဏန္းမ်ား
ထားေသာေနရာ numeric keypad မွ ယူရန္ ကြန္ပ်ဴတာကို ေျပာေသာအခါ အသံုးျပဳသည့္ toggle switch
ျဖစ္သည္။

Partition
          ကြန္ပ်ဴတာ memory ကို ပံုေသအခန္းမ်ားအျဖစ္သို႕ ခြဲျခမ္းသည္။ အခန္းခြဲတစ္ခုခ်င္းသည္
program တစ္ခုသို႕မဟုတ္ program မ်ားကို ထိန္းသိမ္းသည္။ အခန္းတစ္ခုကို operating system
အတြက္အသံုးျပဳသည္။

Pointer
(၁)      Visual display ယူနစ္ေပၚတြင္ မိမိတို႕လုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္ေနေသာေနရာကို user အားျပသသည့္
သေကၤတ။ cursor အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။
(၂)      ဖိုင္ထဲတြင္ရိွေသာ မွတ္တမ္းမ်ားကို သိမ္းဆည္းထားေသာေနရာကို ျပေသာအရာ။ ပိြဳင့္တာသည္
မွတ္တမ္း၏ တည္ေနရာ address ကို ေပးသည္။

Processor
          ေပါင္းစည္းလွ်ပ္စီးပတ္လမ္း (integrated circuit) တစ္ခုျဖစ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ကြန္ပ်ဴတာ၏ ဦး
ေႏွာက္ ဟုလည္း ေခၚသည္။ processor သည္ data မ်ားကို အီလက္ထရြန္းနစ္ အခ်က္ျပမ်ား အျဖစ္ထား
၍ ေဆာင္ရြက္ျပီး အေျဖမ်ားကို အခ်က္ျပအသစ္မ်ားအျဖစ္ ထုတ္ေပးသည္။ microprocessor ႏွင့္ အထူး
processor မ်ားျဖစ္ေသာ Math processor စသည္ျဖင့္ processor အမ်ိဳးမ်ိဳးရိွသည္။

RAM
          Random Access Memory ၏ အတိုေကာက္။ ကြန္ပ်ဴတာ main Memory ၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္
ခုျဖစ္သည္။ data ကို RAM မွ လက္တန္းဖတ္၍ ရသည္။ ေပးထားေသာ အခ်ိန္၌ ကြန္ပ်ဴတာက အသံုးျပဳ
ထားေသာ data ႏွင့္ ပရိုဂရမ္ မ်ားကို RAM က ထိန္းသိမ္းထားသည္။ RAM အမ်ားစုသည္ ပ်က္စီးလြယ္
သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ကြန္ပ်ဴတာကို ပိတ္လိုက္ေသာအခါ ပါ၀င္ေသာ အခ်က္အလက္အားလံုး ေပ်ာက္
ကြယ္သြားသည့္ သေဘာပင္ျဖစ္သည္။ SRAM ေခၚ static RAM ကဲ့သို႕ ေသာအခ်ိဳ႕ RAM မ်ားသည္ ကြန္
ပ်ဴတာကို ခလုတ္ပိတ္လိုက္သည့္တိုင္ေအာင္ data ကို သိုေလွာင္ေပးထားသည္။

Shift key
          ကြန္ပ်ဴတာကီးဘုတ္ေပၚတြင္ရိွေသာ ကီးျဖစ္သည္။ စာလံုးအၾကီး upper case ကိုလိုအပ္ေသာအခါ
ကြန္ပ်ဴတာကို ခိုင္းေသာ ကီး ျဖစ္သည္။ ကီးဘုတ္၏ ထိပ္ပိုင္းရိွ ဂဏန္းမ်ား၏ အေပၚတြင္ရိွေသာ သေကၤတ
အမွတ္အသားမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရန္ အတြက္လည္း သံုးသည္။

Software
          ကြန္ပ်ဴတာ၏ hardware ကုိ လည္ပတ္ေစရန္ အသံုးျပဳေသာ program မ်ား၊ routine မ်ားႏွင့္
procedure မ်ားကို ေပးထားေသာ အမည္ျဖစ္သည္။ အဓိက software အမ်ိဳးအစားသံုးမ်ိဳးရိွသည္။
application software, System software ႏွင့္ ထို ပရိုဂရမ္မ်ားကို ေရးသားရာတြင္ အသံုးျပဳေသာ
Tool တို႕ျဖစ္သည္။

Space bar
          ကြန္ပ်ဴတာ ကီးဘုတ္ေပၚတြင္ရိွေသာ ကီးတစ္ခုျဖစ္သည္။ ကီးဘုတ္၏ ေအာက္ဘက္တြင္ရိွေသာ
ဘားရွည္ျဖစ္သည္။ space bar ကိုဖိေပးျခင္းျဖင့္ hard space ကို input လုပ္ေပးသည္။ 

  ကြန္ပ်ဴတာကို စတင္ေလ့လာသူမ်ားအတြက္ မသိေသးသူမ်ားအတြက္ အဆင္ေျပမယ္လို႕ထင္ပါတယ္
အားလံုးကို ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ................................။